همشهری آنلاین- احمدرضا مومنی : به گفته «سیدمهدی اعرابی» شمیرانپژوه، از قنات های شماره یک و دو قلهک باید به عنوان قلب تپنده باغ سفارت انگلیس یاد کرد. او می گوید: «باغ سفارت بریتانیا، با وسعت ۲۰ هکتار، میزبان دو قنات فعال، معروف به قناتهای شماره یک و دو است. این قناتها از میان هفت رشته قنات تاریخی قلهک، پرآبترین و مهمترین بودند. وضعیت فعلی این قناتها نشاندهنده جریان پایدار آب است. آب قنات شماره یک، با حجم قابلتوجه، از وسط باغ عبور می کند و درختان کهنسال چنار، بید مجنون و نارون را سیراب میکند. قنات شماره دو هم به حفظ اکوسیستم باغ کمک می کند و گلهای زینتی و گیاهان متنوع باغ را تغذیه میکند. این قناتها، که از سفرههای زیرزمینی بالادست شمیران تغذیه میشوند، همچنان زندهاند. مادرچاه این قناتها در نقاط بالادست باغ قرار دارد.»
خواندنیهای بیشتر را اینجا دنبال کنید
قنات های نیمه جان دزاشیب
دو قنات تاریخی معروف به قنات بالا و قنات پایین در محله دزاشیب در روزگاری نبض اصلی زندگی و حیات و آبادانی در این محله بودند. «علیرضا زمانی» تهرانپژوه، می گوید: «قنات بالا در خیابان نجابتجو، نزدیک مسجد امیرالمؤمنین ع و قنات پایین در خیابان شهید کریمی (بوعلی) در محله دزاشیب قرار دارد. در گذشته قنات بالا آب سالم و پرحجمی را برای باغها، مزارع و حمام محله تأمین میکرد. اما ازقنات پایین به دلیل آلودگی کمتر استفاده میشد. این قناتها باغهای معروفی چون باغ دوقلو و باغ حاج فخرالملک را سیراب میکردند و نقش مهمی را در کشاورزی و رونق و چرخه حیات محله دزاشیب داشتند. به گفته محلی ها، فقط حجم محدود آب در قنات بالا جریان دارد، اما قنات پایین تقریباً غیرفعال است.»
سازه های هویتی و ماندگار یک محله
قناتهای سوهانک، رگهای حیاتبخش محلهای هستند که روزگاری روستایی ییلاقی در دامنههای جنوبی البرز بود و امروز رخت و لباس شهری شدن بر تن کرده است. به گفته «سید مهدی اعرابی»، شمیرانپژوه، سوهانک در گذشته بهواسطه آب فراوان قناتها و خاک حاصلخیز، کانون کشت محصولات کشاورزی و باغداری بود. این قناتها، که تعدادشان در گذشته به چهار رشته میرسید، قدمتی بیش از یک قرن دارند وآب را از منابع زیرزمینی کوههای البرز به باغها، مزارع و خانهها منتقل میکردند. اعرابی توضیح می دهد: «این قناتها امروزه بیشتر در بخشهای قدیمیتر محله، مانند باغها و زمینهای کشاورزی، جریان دارند. هر چند توسعه زندگی شهری و کاهش منابع آبی، مشکلاتی برای ادامه حیات این قنات ها ایجاد کرده است، اما قناتهای سوهانک همچنان نشانهای از جریان زندگی و هویت تاریخی روستا و محله قدیمی سوهانک هستند.»
نظر شما